Ποτέ και κανείς στην Ελλάδα δεν έχει θέσει επί τάπητος το θέμα των δικαιωμάτων των ανήλικων ερασιτεχνών αθλητών. Πρόκειται για «κλειστό» – θέμα ταμπού, για τους περισσότερους από τους εμπλεκόμενους με το σωματειακό αθλητισμό στη χώρα. Γιατί έτσι βολεύει όλους, πλην των ίδιων των ανήλικων αθλητών.
Στην αθλητική νομοθεσία έχουν προβλεφθεί οι βασικές πτυχές των σχέσεων όλων των αθλητικών φορέων με το κράτος. Με διάφορους ρυθμιστικούς κανονισμούς ορίζονται οι υποχρεώσεις ανάμεσα στα αθλητικά σωματεία και οι δεσμεύσεις των αθλητών απέναντι σε αυτά. Εναρμονισμένοι με την αθλητική νομοθεσία είναι και οι κανονισμοί των αθλητικών ομοσπονδιών, που ορίζουν τα θέματα των δελτίων αθλητικής ιδιότητας, αποδέσμευσης και μεταγραφών ερασιτεχνών και επαγγελματιών αθλητών, προστατεύοντας κατά κύριο λόγο την εύρυθμη λειτουργία του αθλητικού σωματείου.
Έτσι, στο ν.2725/1999 (αρ.90) προβλέπονται λεπτομερώς οι υποχρεώσεις των ερασιτεχνών αθλητών, που συμπληρώνουν το 18οέτος της ηλικίας τους, προς το σωματείο, εάν αυτό διατηρεί Τμήμα Αμειβομένων Αθλητών. Ο αθλητής είναι υποχρεωμένος να συνεχίσει στο σωματείο ως επαγγελματίας μέχρι τα 23 του χρόνια, οπότε καθίσταται ελεύθερος να ακολουθήσει όποιο δρόμο θέλει. Με δυο λόγια, ο νόμος προστατεύει τον αθλητικό σύλλογο που «δημιούργησε» τον αθλητή, ώστε να μη μπορεί εκ των υστέρων να καρπωθεί το αποτέλεσμα (ενδεχομένως και τα οικονομικά οφέλη) ένας άλλος πιο εύρωστος σύλλογος, που έχει δυνατότητα να θέλξει με οικονομικά ανταλλάγματα τον αθλητή. Μέτρο καταρχήν λογικό, που λειτουργεί υπέρ του αδύνατου συλλόγου και του αθλητισμού στη περιφέρεια. Πρόκειται μάλιστα για τη πρώτη ρύθμιση, κυριολεκτικά στην εξώπορτα του επαγγελματικού αθλητισμού.
Ενώ όμως ο υποψήφιος επαγγελματίας (ενήλικας πλέον) αθλητής απελευθερώνεται στα 23 του χρόνια, τι συμβαίνει με εκείνο τον αθλητή που ούτε επιθυμεί να ακολουθήσει επαγγελματική πορεία, ούτε ανήκει σε σύλλογο που διαθέτει Τμήμα Αμειβόμενων Αθλητών; Ο ερασιτέχνης αθλητής είναι όμηρος για όλη του τη ζωή κι αν επιθυμεί να αλλάξει ομάδα πρέπει να μείνει εκτός της ενεργούς αθλητικής δράσης για δυο ολόκληρα χρόνια. Η αντίφαση ανάμεσα στις δυο περιπτώσεις είναι προφανής.
Ενώ όμως ο υποψήφιος επαγγελματίας (ενήλικας πλέον) αθλητής απελευθερώνεται στα 23 του χρόνια, τι συμβαίνει με εκείνο τον αθλητή που ούτε επιθυμεί να ακολουθήσει επαγγελματική πορεία, ούτε ανήκει σε σύλλογο που διαθέτει Τμήμα Αμειβόμενων Αθλητών; Ο ερασιτέχνης αθλητής είναι όμηρος για όλη του τη ζωή κι αν επιθυμεί να αλλάξει ομάδα πρέπει να μείνει εκτός της ενεργούς αθλητικής δράσης για δυο ολόκληρα χρόνια. Η αντίφαση ανάμεσα στις δυο περιπτώσεις είναι προφανής.
Επιπλέον, στη περίπτωση του ερασιτέχνη αθλητή υπάρχει μια πολύ ουσιαστική πλευρά της αθλητικής του «ένταξής» κι ενασχόλησης που άπτεται των θεμελιωδών δικαιωμάτων των παιδιών. Όταν ένας γονιός καλείται να επιλέξει σε ποιο σύλλογο θα ενταχθεί το ανήλικο παιδί των 11-13 ετών συναινώντας στην έκδοση του δελτίου αθλητικής ιδιότητας και την δια βίου δέσμευση του παιδιού, το πιο συνηθισμένο είναι να λειτουργήσει βάσει των κριτηρίων της προσβασιμότητας από το σπίτι στο γήπεδο (γειτονιά), του προγράμματος προπονήσεων (ώστε να ταιριάζει με σχολείο, φροντιστήρια, αλλά και το πρόγραμμα του γονιού) και κατά δεύτερο λόγο στη ποιότητα της δουλειάς του συλλόγου. Επιπλέον και η γνώμη του παιδιού επηρεάζεται και ετεροκαθορίζεται από άλλους παράγοντες (γνώμη γονιού, συνύπαρξη στο σύλλογο με συμμαθητές κλπ).
Ετσι, παρατηρείται πολύ συχνά και η άλλη όψη του νομίσματος. Δηλαδή το φαινόμενο όταν ανήλικοι ερασιτέχνες αθλητές επιθυμούν την αλλαγή συλλόγου, οι παράγοντες της ομάδας να μη δέχονται, να επιδιώκουν την είσπραξη ποσών για τη μεταγραφή, λειτουργώντας ουσιαστικά ως επικυρίαρχοι επαγγελματίες παράγοντες επάνω σε ερασιτέχνες αθλητές. Στο όνομα μάλιστα της προστασίας από το «μεγάλο» σύλλογο, επιδιώκουν επιπλέον οφέλη τη στιγμή που η πολιτεία χορηγεί κονδύλια (άσχετα αν αυτό γίνεται ανεπαρκώς) για την ενίσχυσή τους, παραχωρεί γήπεδα και δημοτικούς χώρους για τις προπονήσεις τους.
Ετσι, παρατηρείται πολύ συχνά και η άλλη όψη του νομίσματος. Δηλαδή το φαινόμενο όταν ανήλικοι ερασιτέχνες αθλητές επιθυμούν την αλλαγή συλλόγου, οι παράγοντες της ομάδας να μη δέχονται, να επιδιώκουν την είσπραξη ποσών για τη μεταγραφή, λειτουργώντας ουσιαστικά ως επικυρίαρχοι επαγγελματίες παράγοντες επάνω σε ερασιτέχνες αθλητές. Στο όνομα μάλιστα της προστασίας από το «μεγάλο» σύλλογο, επιδιώκουν επιπλέον οφέλη τη στιγμή που η πολιτεία χορηγεί κονδύλια (άσχετα αν αυτό γίνεται ανεπαρκώς) για την ενίσχυσή τους, παραχωρεί γήπεδα και δημοτικούς χώρους για τις προπονήσεις τους.
Σε άλλες δε πιο ακραίες περιπτώσεις, «παράγοντες» κόβουν τον αθλητισμό από τους αθλητές, λόγω συμπεριφορών ή διαφωνιών με τους ίδιους τους γονείς. Η έκφραση «θα κρεμάσω το δελτίο σου στον τοίχο» ευημερεί στον ελληνικό αθλητισμό και δείχνει νοοτροπίες αυταρχισμού ή αντιλήψεις που αφορούν όχι αθλητικούς συλλόγους αλλά αθλητικές εταιρείες.
Είναι όμως γνωστό ότι υπάρχει και η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και επικυρώθηκε από τη χώρα μας το Δεκέμβριο του 1992. Λέει ρητά στο Άρθρο 36: «Τα συμβαλλόμενα Κράτη προστατεύουν το παιδί από κάθε άλλη μορφή εκμετάλλευσης επιβλαβή για οποιαδήποτε πλευρά της ευημερίας του». Και στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Άρθρο 24) ορίζεται ότι: «σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές, είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού».
Η ισχύουσα αθλητική νομοθεσία δεν ασχολείται καθόλου με αυτή τη πλευρά του φεγγαριού. Ταγμένη στο πλευρό του πελατειακού – παραγοντικού αθλητισμού που δομήθηκε από τη Νέα και το ΠΑΣΟΚ, προστατεύει μονόπλευρα σωματεία και ομοσπονδίες και αφήνει εκτός οπτικής τον ανήλικο ερασιτέχνη αθλητή.
Μπορεί αλήθεια να χαρακτηρισθεί δημοκρατικό ένα αθλητικό σύστημα που βάζει στην άκρη το βασικό υποκείμενο, το συντελεστή της δραστηριότητας, τον αθλητή;
Τζούλιος Συναδινός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου